Διπολική Διαταραχή
Διπολική Διαταραχή
Η διπολική διαταραχή ανήκει στις διαταραχές διάθεσης. Είναι μία πάθηση στην οποία το συναίσθημα του θεραπευόμενου κινείται εντός μη φυσιολογικού εύρους. Εναλλάσσεται από περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), σε περιόδους μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης. Ανάλογα με τον τύπο (πιο πολλά καταθλιπτικά, μανιακά επεισόδια ή μικτά επεισόδια) η διπολική διαταραχή διαχωρίζεται σε υποκατηγορίες (τύπος Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV ). Προκειμένου κάποιος να διαγνωσθεί με διπολική διαταραχή πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μανίας ή μία περίοδο υπομανιακής συμπεριφοράς, δίχως να βρίσκεται υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών (π.χ. κοκαΐνη ή ecstasy κτλ).
Είναι σύνηθες οι ασθενείς που πάσχουν από διπολική διαταραχή να επισκέπτονται τον θεραπευτή όταν βρίσκονται σε καταθλιπτικά επεισόδια. Αυτό κυρίως συμβαίνει διότι εκείνη την χρονική περίοδο νιώθουν αβοήθητοι και διακατέχονται από «δυσάρεστο συναίσθημα».
Αντιθέτως, όταν οι διπολικοί ασθενείς βρίσκονται σε «υπομανιακό» ή «μανιακό» επεισόδιο, δεν αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα της κατάστασης. Εκείνη την περίοδο νιώθουν γεμάτοι ενέργεια, αισθάνονται ότι δεν τους χρειάζεται ύπνος, μπορεί να μιλάνε ακατάπαυστα και γρηγορότερα από ότι συνήθως, μπορεί να έχουν έντονη σεξουαλική διάθεση ή να ξοδεύουν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε πράγματα που δεν χρειάζονται.
Σημαντικές προσωπικότητες από το παρόν και το παρελθόν όπως : ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Vincent Van Gogh, ο Ernest Hemingway, o Francis Ford Copolla, η Mariah Carey, η Catherine Zeta-Jones, ο Stephen Fry, o Richard Dreyfuss, o Mel Gibson, o Frank Sinatra και πολλοί άλλοι διάσημοι έχουν δηλώσει ή πιστεύεται ότι πάσχουν ή έπασχαν από διπολική διαταραχή (δείτε πλήρη λίστα).
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να ποικίλουν από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα θλίψης
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες
- Αλλαγές στην όρεξη – απώλεια ή αύξηση βάρους που δεν σχετίζεται με δίαιτα
- Προβλήματα στον ύπνο (αϋπνία ή ανάγκη για περισσότερο ύπνο).
- Απώλεια ενέργειας ή αυξημένη κόπωση
- Αύξηση της άσκοπης σωματικής δραστηριότητας (π.χ. χτύπηματα με το χέρι ή βηματισμός) ή επιβραδύνση των κινήσεων και της ομιλίας (πράξεις που μπορούν να παρατηρηθούν από άλλους)
- Αίσθημα αναξιότητας ή ένοχής
- Δυσκολία στην καθαρή σκέψη, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- Σε σοβαρότερες καταστάσεις μπορεί να συναντηθούν αλλόκοτες σκέψεις ή συμπεριφορές
Τα συμπτώματα πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για τη διάγνωση της κατάθλιψης.
Καταθλιπτικό επεισόδιο
Η κατάθλιψη είναι μια κοινή και σοβαρή ιατρική ασθένεια που επηρεάζει αρνητικά τον τρόπο που αισθάνεται, τον τρόπο που σκέφτεται και το πώς ενεργεί ο καταθλιπτικός ασθενής. Ευτυχώς, είναι επίσης θεραπεύσιμη. Η κατάθλιψη προκαλεί συναισθήματα θλίψης ή / και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που απολάμβαναν κάποτε. Μπορεί να οδηγήσει σε μια ποικιλία συναισθηματικών και σωματικών προβλημάτων και μπορεί να μειώσει την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί στην εργασία και στο σπίτι.
Μανιακό επεισόδιο
Η φάση μανίας της διπολικής διαταραχής περιλαμβάνει ένα ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο ενέργειας και δραστηριότητας. Είναι σύνηθες για τους ανθρώπους σε αυτή τη φάση να βιώνουν πολλαπλές ”καλπάζουσες” σκέψεις, λιγότερη ανάγκη για ύπνο και να εμφανίζουν δυσκολία στην συγκέντρωσης ή να είναι υπερπαρατηρητικοί. Μπορεί ο ρυθμός της ομιλίας τους να είναι αυξημένος. Επίσης, κατά την διάρκεια των μανιακών επεισοδίων μπορεί να εμφανίσουν παράτολμη, επιθετική ή αλλόκοτη συμπεριφορά, που πρωτύτερα δεν είχαν.
Υπομανία
Είναι η κατάσταση υπερλειτουργίας του εγκεφάλου και του οργανισμού μου μοιάζει με την μανία αλλά με μικρότερη κλινική αναπαράσταση. Αυτά τα επεισόδια ίσως είναι τα δυσκολότερα στην διάγνωση, αφού ο ασθενής είναι λειτουργικός και υπερπαραγωγικός για μεγάλα διαστήματα, δίχως να φτάνουν τα επίπεδα έντασης και σοβαρότητας της μανίας.
Μικτά επεισόδια
Πιο σπάνια, υπάρχουν ασθενείς που εμφανίζουν μικτή συμπτωματολογία. Έτσι, θα μπορούσαν να δείχνουν καταθλιπτικοί ή να έχουν κάποια από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, αλλά να εμφανίζουν αυξημένη σεξουαλική όρεξη ή να έχουν καλπάζουσες σκέψεις ή να ξοδέυουν υπέρογκα ποσά σε προϊόντα που δεν θα αγόραζαν.
Θεραπεία
Η θεραπεία που ακολουθείται βασίζεται στην συμφωνία που θα κάνει ο θεραπευτής με τον θεραπευόμενο.
Ανάλογα με τα συμπτώματα ο ασθενής συνήθως συνταγογραφείται αντίστοιχα σκευάσματα. Έτσι, σε καταθλιπτικά επεισόδια, η χορήγηση αντικαταθλιπτικής αγωγής ή αντιψυχωσικών νέας γενεάς ο συνδυασμός ή η επιλογή του ενός από τα δύο με έναν σταθεροποιητή διάθεσης είναι επιθυμητή. Τα ευρήματα για τόν συνδιασμό ολανζαπίνης-φλουοξετίνης , αριπιπραζόλης, κουετιαπίνης είναι ενθαρρυντικά για σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια της διπολικής διαταραχής. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ο συνδυασμός καρβαμαζεπίνης ή λίθιου είναι αναγκαίος.
Για τα μανιακά επεισόδια τα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά από τους σταθεροποιητικές της διάθεσης (ή αντιεπιληπτικά). Η ρισπεριδόνη, η ολανζαπίνη, η αριπιπραζόλη ή η κουετιαπίνη θεωρούνται ως μία από τις καλύτερες διαθέσιμες επιλογές για τη θεραπεία μανιακών επεισοδίων. Σε αυτούς τους ασθενείς, οι σταθεροποιητές διάθεσης μειώνουν τις υποτροπές όταν αυτοί επανέρχονται στην φάση της νορμοθυμίας.
Σε περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), η συνταγογράφηση μόνο ενός σταθεροποιητή διάθεσης είναι σύμφωνο με τις κατευθυντήριες οδηγίες. Έτσι, η διατήρηση της συνταγογράφησης βαλπροϊκού οξέος ή λιθίου σε ανθρώπους που πάσχουν από πολλαπλά επεισόδια μανίας και καρβαμαζεπίνης ή λιθίου σε περίπτωσεις που πάσχουν από πολλαπλά επεισοδία κατάθλιψης είναι θεμιτή.
Σύμφωνα με την παγκόσμια βιβλιογραφία, καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα έχει ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοεκπαίδευση. Η θεραπεία μολονότι είναι μακροχρόνια, με την κατάλληλη στήριξη και συνεργασία με τον θεραπευτή αντιμετωπίζεται επιτυχώς.
Dr. Αρναούτογλου Νικήτας
Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής